Paarden hebben verschillende eigenschappen waardoor ze bij uitstek geschikt zijn om een rol te spelen bij de ontwikkeling van mensen.
Waarom paarden?
- Weinig mensen blijven onverschillig bij paarden.
- Paarden zijn groot en je doet er niet zomaar mee wat je wil. Wil je iets van hen gedaan krijgen, dan moet je weten hoe je ze moet aanpakken. Een paard zet je niet zo maar opzij, net zomin als de lessen die ze je serveren.
- Paarden zijn kuddedieren. Ze leven in natuurlijke omstandigheden in kleine grotendeels zelfgekozen ‘verbanden’ (‘bands’) die ingebed zijn in grotere kuddes. Paarden migreren vaak tussen de bands tot ze zich goed voelen.
- De kudde betekent veiligheid en structuur voor de paarden. Zonder kudde kan een paard niet bestaan. Elk paard heeft zijn plaats in de kudde en elk paard kan gevaar signaleren.
- Helder leiderschap gericht op de veiligheid van de kudde is van groot belang. Steeds is er de vraag wie kan hier de beste leiding geven? Wie kan hier (op dit moment) het beste voor veiligheid zorgen? Een duidelijke structuur waar ieder zijn plaats en zijn bijdrage kent, creëert veiligheid en harmonie.
- Paarden zijn grazers en prooidieren. Daarom moeten ze erg alert zijn op hun omgeving. Hun ogen staan opzij van hun hoofd en ze kunnen bijna de ganse omgeving waarnemen: de eigen kuddeleden en hun hele omgeving. Ze zijn vooral beducht op bedreigingen. Bedreigingen roepen angst en nervositeit op. Dit kan aanleiding geven tot ‘flight’, ‘fight’ en ‘freeze’ reacties, naargelang de omstandigheden.
- Paarden zijn als hoogsensitieve personen. Ze hebben alles waargenomen. Ze reageren op de bewuste en onbewuste gevoelens, gedachten, motieven, intenties van andere wezens (paarden, mensen, andere dieren) en zijn hier compleet eerlijk in.
- Voor paarden speelt het geen rol hoe je er uit ziet of welke positie je hebt. Ze reageren op je lichaamstaal en je gedrag. Deze worden bepaald door wie je bent, wat je denkt en voelt (bewust en onbewust). Paarden kijken veel beter dan mensen door de uiterlijke tekenen van je gedrag door naar de onderliggende basis. Voor paarden kan je niet anders zijn dan jezelf in de feitelijke situatie, je kan je voor hen niet verbergen.
- Intense aandacht waarbij we iets van hen willen (zoals een leeuw op zoek naar een prooi) roept nervositeit op.
- Dubbelheid, ambiguïteit, incongruentie, onbewuste gevoelens en emoties brengen hen in verwarring en roepen alertheidsreacties op.
- Op deze manier weerspiegelen paarden ook onze fysiek, onze energie, onze aandacht, onze gevoelens en onze gedachten. Op deze manier kunnen ze ons helpen ‘present’ te worden, volledig en bewust aanwezig.
- Paarden leven meestal in het moment, zijn helemaal tegenwoordig en zonder agenda. Het paard leeft in ‘paardentijd’ en spreekt de taal van de gewaarwording, het voelen, het globaal weten, de intuïtie, het zijn. In onze tijd en samenleving leven de meeste mensen vanuit de linkerhersenhelft: de ratio, het denken, de logica, de details, het verleden en de toekomst. Paarden kunnen ons helpen weer toegang te krijgen tot die andere kant en tot onze innerlijke wijsheid. Hoe meer we deze zijde van ons zijn kunnen aanspreken en integreren hoe aantrekkelijker we worden voor andere wezens. Paarden helpen ons emotionele intelligentie te ontwikkelen, congruent te worden en authentiek.
- De feedback van en via de paarden wordt beter aanvaard dan die van en via de mensen, juist omdat de paarden geen eigen agenda hebben en omdat ze als eerlijk ervaren worden.
- Als de dingen niet gaan zoals we wensen in onze relatie met de paarden, nodigen de paarden ons uit om naar onszelf te kijken en onszelf in vraag te stellen.
- Ze kennen geen verbale taal, maar kunnen wel reageren op bepaalde woorden die voor hen een bepaalde betekenis hebben gekregen door conditionering, maar de manier waarop we deze woorden uiten is veel belangrijker.
Rol van de paarden:
- De paarden en de relaties er tussen geven een canvas waarop mensen hun ideeën, hun opvattingen en hun gevoelens projecteren. Alleen de aanwezigheid van de paarden, het observeren en bespreken van wat er gaande is, is al erg verhelderend.
- In hun gedrag naar de paarden toe vertonen mensen dezelfde gedragspatronen die ze vertonen in andere op één of andere manier gelijkaardige situaties. Het paard staat dan vanzelf voor iemand die ze kennen of voor een bepaalde rol (bvb de manier waarop ze omgaan met ‘ondergeschikten’, of met ‘hogergeplaatsten’, die specifieke manager of die specifieke medewerker, hun man, vrouw, of kinderen, klanten in het algemeen of die specfieke klant,…). Het paard of de paarden worden vanzelf eenmetafoor voor iets anders dat van belang is in hun leven.
- Daarnaast kunnen de begeleiders ook het paard of de paarden als een representant van iets of iemand aanduiden, bvb. een groep leidinggevenden moet de paarden die staan voor het geheel van het bedrijf door een parcours naar het bedrijfsdoel toe leiden; een hulpverlener moet een patiënt motiveren om een bepaalde therapie te volgen; etc.
- In de managementliteratuur en de boeken over de omgang met paarden zijn vele passages uitwisselbaar. Er is in verband met de omgang met paarden dezelfde variëteit aan theorieën als rond leiderschap en HRM.
- De dynamiek en de levende reacties van de paarden vormen een bijkomende dimensie in elke sessie (of het nu om coaching, opleiding of vorming en ontwikkeling gaat). Dit heeft bijkomende voordelen tegenover het werken met minder levend materiaal (zoals bvb in een touwenparcours, enz….). De paarden reageren op de dynamiek bij de mensen (zowel individuen als bij groepen) en spiegelen,reflecteren wat er gaande is (zowel van buiten als van binnen) bij de deelnemers.
- De paarden fungeren als gids omdat je aan hun reacties kan aflezen of je op je spoor zit.