Reflections’ Methode

Mensen hebben een natuurlijke drang om zich goed te voelen, te groeien en zich te ontwikkelen. Ze willen dit overal, ook in de organisaties waarin ze een groot deel van hun leven werken. Organisaties hebben behoefte aan medewerkers die sterk staan.
Ze kunnen pas sterk staan als álle medewerkers (of het nu gaat om zelfstandigen, leidinggevenden, managers, professionals, stafmedewerkers, uitvoerenden,…)  in die organisatie sterk kunnen staan. De verantwoordelijkheden op de hogere niveau’s zijn echter veel groter omdat ze meer invloed hebben op het grotere systeem. Anderzijds bepaalt de zwakste schakel van een ketting de sterkte ervan. Vorming en ontwikkeling van menselijk potentieel is dus zowel voor indivuduele mensen als voor organisaties van groot belang en dit op alle niveau’s.
Daarbij moet ook rekening gehouden worden met het grotere geheel waarin men functioneert.

Niemand, en vooral grote bedrijven en organisaties niet, kan zich nog veroorloven geen rekening te houden met de verderdragende gevolgen van wat hij doet. In het kader van organisaties  zijn ‘Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen’ (MVO) en de slogan ‘People, Planet, Profit’ uitingen van dit bewustzijn. Het streven naar win-win situaties in de relaties met anderen is al in grote mate aanvaard. Meer en meer groeit momenteel het besef dat ook de ruimere omgeving hierbij betrokken moet worden. Dan spreekt men over ‘win-win-win’. Excellente organisaties en bedrijven zijn geïnteresseerd in de ontwikkeling van hun mensen en de samenwerking tussen hun mensen en beseffen dat dit cruciaal is voor de werking van de organisatie zelf en de effecten op haar stakeholders en brede omgeving.
Reflections biedt zowel individuen als groepen en organisaties een unieke en impactvolle methode aan om te werken aan hun ontwikkeling, waarin de aandacht ook uitgaat naar ‘stakeholders’ die niet vanzelf direct in beeld komen. Deze methode van Reflections wordt ook wel als volgt benoemd:

Paardenspel, spiegelspel, samenspel

PAARDNERSCHAP(TM)in al zijn aspecten

We bieden een “paardenmiddel” aan, efficiënt en krachtig, waardoor ruimte voor leren en verandering ontstaat.

Met onze methodiek en onze 4-benige ‘paardners’ creëren we een speel-, leer- en experimenteerruimte waarin deelnemers leren over het eigen functioneren in relatie met anderen en de omgeving en opdrachten of doelen waarvoor ze zich alleen of in groep gesteld zien. We coachen hen met de hulp van de paarden om te reflecteren. Wij zijn de facilitators van het proces.

In de oefeningen en opdrachten tussen de paarden toont zich daadwerkelijk in het hier en nu wat er speelt in de organisatie, het bedrijf, het team, de mensen . We werken met de processen die zich op dat moment actueel voordoen.

De paarden vormen een extra dynamische factor. Ze reageren heel gevoelig op de dynamiek van mensen en hun omgeving. De paarden reflecteren dus wat zich afspeelt en geven onmiddellijke en feilloze feedback.

In de methode van Reflections vertrekken we vanuit het hier en nu kunnen kunnen we parallellen trekken naar ‘daar en toen’ of naar de toekomst toe in de zin van ‘daar en dan’. De paarden worden dan vaak een voorbeeld van hoe je met medewerkers klanten, leveranciers, studenten, patiënten of wie dan ook omgaat. De paarden laten op onmiskenbare manier zien welke invloed het gedrag van de mensen heeft op deze andere(n) en hoe men daar op kan inspelen.

De begeleiders helpen de deelnemers reflecteren over het gebeurde. Daarbij ontstaat inzicht en doorzichtin persoonlijke, individuele, relationele, groeps- en organisatieprocessen. Men krijgt inzicht in mogelijke problemen, ontdekt nieuwe mogelijkheden en perspectieven en experimenteert hiermee. Daardoor krijgt men uitzicht op verandering.

Veranderingen die zich voordoen zullen onmiddellijk duidelijk worden in de relatie met de opdrachten en de reacties van de paarden.

Kort samengevat: de methode met het spel met de paarden weerspiegelt of en hoe er sprake is van samenspel.

In de activiteiten van Reflections willen we ook de begrippen, modellen en kaders die mensen in feite gebruiken naar boven halen en hierover een gesprek stimuleren. Van daaruit wordt gewerkt naar verbreding van mogelijkheden.  Groepssituaties hebben het voordeel dat deelnemers heel verschillende perspectieven hebben op het gebeurde. Het wordt daarin duidelijk dat mensen heel verschillende dingen verstaan onder de meest alledaagse woorden. Vanuit de diversiteit aan perspectieven die we aan bod laten komen,die heel verrijkend is voor alle deelnemers en voor het grotere geheel, werken we aan wederzijds begrip en aan meer mogelijkheden tot synergie.

Opdrachten kunnen op maat gemaakt worden naargelang de thema’s bij mensen, in de groep of de organisatie, maar in elke oefening zal – door de reflectie die de paarden bieden- aan bod komen wat belangrijk is voor het gegeven moment.

Reflections werkt steeds met 2 begeleiders (een ‘mensen’specialist met paardenkennis en een paardenspecialist met mensenkennis) en met verschillende paarden.

Welke rol spelen de paarden?

Paarden hebben verschillende eigenschappen waardoor ze bij uitstek geschikt zijn om een rol te spelen bij de ontwikkeling van mensen.

Waarom paarden?

• Weinig mensen blijven onverschillig bij paarden.

• Paarden zijn groot en je doet er niet zomaar mee wat je wil. Wil je iets van hen gedaan krijgen, dan moet je weten hoe je ze moet aanpakken. Een paard zet je niet zo maar opzij, net zomin als de lessen die ze je serveren.

• Paarden zijn kuddedieren. Ze leven in natuurlijke omstandigheden in kleine grotendeels zelfgekozen ‘verbanden’ (‘bands’) die ingebed zijn in grotere kuddes. Paarden migreren vaak tussen de bands tot ze zich goed voelen.

• De kudde betekent veiligheid en structuur voor de paarden. Zonder kudde kan een paard niet bestaan. Elk paard heeft zijn plaats in de kudde en elk paard kan gevaar signaleren.

• Helder leiderschap gericht op de veiligheid van de kudde is van groot belang. Steeds is er de vraag wie kan hier de beste leiding geven? Wie kan hier (op dit moment) het beste voor veiligheid zorgen? Een duidelijke structuur waar ieder zijn plaats en zijn bijdrage kent, creëert veiligheid en harmonie.

• Paarden zijn grazers en prooidieren. Daarom moeten ze erg alert zijn op hun omgeving. Hun ogen staan opzij van hun hoofd en ze kunnen bijna de ganse omgeving waarnemen: de eigen kuddeleden en hun hele omgeving. Ze zijn vooral beducht op bedreigingen. Bedreigingen roepen angst en nervositeit op. Dit kan aanleiding geven tot ‘flight’, ‘fight’ en ‘freeze’ reacties, naargelang de omstandigheden.

• Paarden zijn als hoogsensitieve personen. Ze hebben alles waargenomen. Ze reageren op de bewuste en onbewuste gevoelens, gedachten, motieven, intenties van andere wezens (paarden, mensen, andere dieren) en zijn hier compleet eerlijk in.

• Voor paarden speelt het geen rol hoe je er uit ziet of welke positie je hebt. Ze reageren op je lichaamstaal en je gedrag. Deze worden bepaald door wie je bent, wat je denkt en voelt (bewust en onbewust). Paarden kijken veel beter dan mensen door de uiterlijke tekenen van je gedrag door naar de onderliggende basis. Voor paarden kan je niet anders zijn dan jezelf in de feitelijke situatie, je kan je voor hen niet verbergen.

• Intense aandacht waarbij we iets van hen willen (zoals een leeuw op zoek naar een prooi) roept nervositeit op.

• Dubbelheid, ambiguïteit, incongruentie, onbewuste gevoelens en emoties brengen hen in verwarring en roepen alertheidsreacties op.

• Op deze manier weerspiegelen paarden ook onze fysiek, onze energie, onze aandacht, onze gevoelens en onze gedachten. Op deze manier kunnen ze ons helpen ‘present’ te worden, volledig en bewust aanwezig.

• Paarden leven meestal in het moment, zijn helemaal tegenwoordig en zonder agenda. Het paard leeft in ‘paardentijd’ en spreekt de taal van de gewaarwording, het voelen, het globaal weten, de intuïtie, het zijn.  In onze tijd en samenleving leven de meeste mensen vanuit de linkerhersenhelft: de ratio, het denken, de logica, de details, het verleden en de toekomst. Paarden kunnen ons helpen weer toegang te krijgen tot die andere kant en tot onze innerlijke wijsheid. Hoe meer we deze zijde van ons zijn kunnen aanspreken en integreren hoe aantrekkelijker we worden voor andere wezens. Paarden helpen ons emotionele intelligentie te ontwikkelen, congruent te worden en authentiek.

• De feedback van en via de paarden wordt beter aanvaard dan die van en via de mensen, juist omdat de paarden geen eigen agenda hebben en omdat ze als eerlijk ervaren worden.

• Als de dingen niet gaan zoals we wensen in onze relatie met de paarden, nodigen de paarden ons uit om naar onszelf te kijken en onszelf in vraag te stellen.

• Ze kennen geen verbale taal, maar kunnen wel reageren op bepaalde woorden die voor hen een bepaalde betekenis hebben gekregen door conditionering, maar de manier waarop we deze woorden uiten is veel belangrijker.

Rol van de paarden:

• De paarden en de relaties er tussen geven een canvas waarop mensen hun ideeën, hun opvattingen en hun gevoelens projecteren. Alleen de aanwezigheid van de paarden, het observeren en bespreken van wat er gaande is, is al erg verhelderend.

• In hun gedrag naar de paarden toe vertonen mensen dezelfde gedragspatronen die ze vertonen in andere op één of andere manier gelijkaardige situaties. Het paard staat dan vanzelf voor iemand die ze kennen of voor een bepaalde rol (bvb de manier waarop ze omgaan met ‘ondergeschikten’, of met ‘hogergeplaatsten’, die specifieke manager of die specifieke medewerker, hun man, vrouw, of kinderen, klanten in het algemeen of die specfieke klant,…). Het paard of de paarden worden vanzelf eenmetafoor voor iets anders dat van belang is in hun leven.

• Daarnaast kunnen de begeleiders ook het paard of de paarden als een representant van iets of iemand aanduiden, bvb. een groep leidinggevenden moet de paarden die staan voor het geheel van het bedrijf door een parcours naar het bedrijfsdoel toe leiden; een hulpverlener moet een patiënt motiveren om een bepaalde therapie te volgen; etc.

• In de managementliteratuur en de boeken over de omgang met paarden zijn vele passages uitwisselbaar. Er is in verband met de omgang met paarden dezelfde variëteit aan theorieën als rond leiderschap en HRM.

• De dynamiek en de levende reacties van de paarden vormen een bijkomende dimensie in elke sessie (of het  nu om coaching, opleiding of vorming en ontwikkeling gaat). Dit heeft bijkomende voordelen tegenover het werken met minder levend materiaal (zoals bvb in een touwenparcours, enz….). De paarden reageren op de dynamiek bij de mensen (zowel individuen als bij groepen) en spiegelen,reflecteren wat er gaande is (zowel van buiten als van binnen) bij de deelnemers.

• De paarden fungeren als gids omdat je aan hun reacties kan aflezen of je op je spoor zit.

Een speel- en experimenteerruimte i.v.m.:

• Ervarings(gericht) leren (i.t.t. doceren, aanleren en trainen)
  

  Zeg me  en ik zal  vergeten, Toon me en ik zal  me herinneren, Laat me ervaren en ik zal begrijpen (Confucius)

  Leren uit eigen ervaring creëert de meeste impact. Welke (levens)lessen ben je nooit vergeten?

  Denk ook maar terug aan alle cursussen die je ooit volgde: de gehanteerde concepten werden pas levend toen je er zelf mee aan de slag ging. Deze begrippen krijgen andere kleuren naargelang je eigen ervaring en de groepen waarin je ze hanteert.

• Actualisatie van gedrag (i.t.t. ‘praten over’)
  

  Wat er speelt in de organisatie, het bedrijf, het team, de mensen toont zich daadwerkelijk in het hier en nu in de oefeningen en opdrachten tussen de paarden.

  In plaats van ‘praten over’ wordt het gedrag waarover het gaat werkelijk vertoond in een feitelijke en echte situatie en dán kan er over gereflecteerd worden

• Inzicht verwerven in wat voor de deelnemer van belang is.
  

  Alleen via datgene wat voor de deelnemer van belang is, kan je ruimte creëren voor andere belangen. Niemand kan iets leren wat voor hem niet op één of andere manier van belang is.

• Inzichten op verschillende niveau’s:

Persoonlijke processen:	inzichten over eigen denken, voelen, doen en zijn inzichten over eigen gedragspatronen. ‘Wat leer ik over mezelf?’
Individuele /algemeen menselijke processen	‘Wat leer ik over mensen?’
Relationele processen	inzichten over communicatie met andere(n) en relaties. ‘Wat leer ik over communicatie en relaties?’
Groepsprocessen en groepsdynamica:	‘Wat leer ik over groepen wat leer ik over de groep waar ik deel van uit maak?’
Organisatieprocessen	‘wat leer ik over hoe middelen worden ingezet voor doelen?’

• Ruimte creëren voor verandering
  

  Vanuit de diep ervaren inzichten en aha-ervaringen wordt ruimte geboden tot gedragsverandering. Nieuwe manieren van denken, voelen, doen en zijn kunnen onmiddellijk terug geconfronteerd worden met de praktische ervaring en de feedback van de paarden.

  Bij individueel werk zijn de inzichten vaak zo diepgaand dat ze ook in de echte praktijksituaties leiden tot veranderingen.

  Bij groeps- en teamontwikkeling zien we de evolutie die de groep meemaakt op het moment zelf gebeuren en zien de deelnemers de evolutie weerspiegeld in het gedrag van de paarden. Hieruit nemen ze krachtige lessen mee naar andere gelijkaardige situaties.

• ‘Verander de wereld en begin bij jezelf’.
  

  Dit ervaar je bij de paarden. Stel je zelf anders op en je zal andere resultaten bereiken.

Onze werkwijze met de paarden:

• We werken alleen op de grond met de paarden. Afhankelijk van de situatie kiezen we ervoor om met 1 of meerdere paarden te werken.

• Bvb. in een sessie met een individuele deelnemer kan gewerkt worden met 1 paard of meerdere paarden. In een groepssessie kan de groep werken met 1 paard of met meerdere paarden. In een groepssessie kunnen individuele oefeningen aan bod komen met 1 of meerdere paarden, waarbij de andere deelnemers observeren, ondersteunen of andere taken toebedeeld krijgen.

• We geven eenvoudige opdrachten of oefeningen of doelstellingen die ruimte bieden tot ervaren en leren m.b.t. de vooropgestelde doelen. De opdracht is heel goed overdacht in functie van de thema’s of de doelstellingen die vooropgesteld zijn.

• In de oefeningen is altijd ruimte voor meerdere thema’s op meerdere niveua’s. De bespreking is toegespitst op het thema of de doelstelling die vooraf als belangrijk werd aangeduid (kan vrij eng of heel breed). Maar er kan een thema opduiken in de sessie met de paarden dat eerst dient aangepakt te worden. Dit is vooral van belang waar de deelnemers niet zelf de opdrachtgever zijn voor de sessies met de paarden.

• We werken in groepssessies en coachingsessies altijd met 2 begeleiders:

• een ‘mensen’specialist met paardenkennis, en
• een paardenspecialist met mensenkennis

• Onze “paardners” zijn gewend aan mensen. Het zijn paarden die geen (onvoorspelbaar) agressief gedrag naar mensen vertonen, maar wel echt paard zijn en eigen persoonlijkheden hebben. We geven de voorkeur aan het werken met onze eigen paarden of paarden die we al kennen. We kunnen ook werken met andere paarden op andere locaties op voorwaarde dat we voldoende informatie krijgen over de paarden en we hen eerst wat leren kennen.

• Veiligheid:
  

  We hechten veel belang aan de fysieke en emotionele veiligheid van de deelnemers. Dit uit zich niet in speciale ‘veiligheidslessen’, maar in het creëren van leersituaties waar in mensen leren alert te zijn voor hun omgeving en voor zichzelf zorg te dragen. Ook mensen die schrik hebben van paarden kunnen zonder over hun grenzen te gaan veel halen uit deze leersituaties. Ze kunnen hun angst gradueel leren hanteren of ze kunnen zien dat zij een eigen bijdrage leveren aan het geheel.

  We hechten ook veel belang aan de fysieke en emotionele veiligheid van onze paardners. Dit uit zich ook in de oefeningen die we geven en de regels die we daarbij opleggen.

  We werken met het grootste respect voor de grenzen van alle participanten in het geheel en tegelijkertijd dagen we (sommige) grenzen op een vriendelijke manier uit. We vragen ook van de deelnemers dat ze hun eigen grenzen bewaken en respect hebben voor de grenzen van de andere(n) en zorg dragen voor het geheel. Deelnemers blijven steeds verantwoordelijk voor hun eigen handelen.

Een voorbeeld van onze werkwijze:

Er lopen 2 paarden los in een ruimte en er zijn 4 deelnemers.

De deelnemers krijgen de opdracht om één van de paarden of beide paarden naar een bepaald punt in de ruimte te brengen. In deze ruimte kan eventueel liggen: 1 of meerdere halsters mogelijk in verschillende maten, 1 leidtouw of verschillende soorten leidtouwen, één of meerdere verkeerskegels, 1 of meerdere balken, enz.

Naast enkele regels (waarin we ook kunnen variëren) die ze moeten in acht nemen, wordt verder geen informatie gegeven. De deelnemers moeten zelf uitzoeken hoe ze dit gaan aanpakken.

Over de dynamiek die zal ontstaan tijdens het uitvoeren van de opdracht zowel bij de deelnemers als bij de paarden wordt na de oefening een bespreking gehouden.
Deze eenvoudige opdracht (met al haar mogelijke variaties), samen met de verschillende persoonlijkheden van de paarden en hun reacties geeft heel veel mogelijke ‘uitwerkingen’ en thema’s die aan bod kunnen komen.
    

We werken steeds met 2 begeleiders, een ‘mensenspecialiast met paardenkennis en een paarden-specialist met mensenkennis. Dit is één van de unieke facetten aan onze methode. Er wordt op deze manier heel specifiek zowel vanuit de invalshoek van de mens gekeken als via de invalshoek van de paarden gekeken. Deze laatste gaan gemoedstoestanden, kernwaarden en de dynamiek van de groep en de deelnemers reflecteren.

Opdrachten kunnen zo opgesteld worden dat ze naar bepaalde waarden zoeken of een problematiek willen bekijken maar er zal altijd eerst met de zaken gewerkt worden die tijdens het uitvoeren van de opdracht naar boven komen.